एजेन्सी । चीनले लगभग ३ अर्ब युआन भ्रष्टाचार गरेको आरोप लागेका एक पूर्वअधिकारीलाई मंगलबार मृत्युदण्ड दिएको छ।

चीनको स्वायत्त क्षेत्र इनर मंगोलियाको राजधानी होहोट सहरमा रहेको ‘इकोनोमिक डेभलपमेन्ट जोन’का पूर्वकम्युनिष्ट पार्टी प्रमुख ली जियानपिङलाई मंगलबार मृत्युदण्ड दिइएको भनेर चिनियाँ समाचार संस्था सिन्हुवाले जनाएको छ।

६४ वर्षीय लीलाई मार्नुअघि केही समय परिवारजनसँग भेट्न दिइएको जानकारी पनि सिन्हुवाले दिएको छ।

उनलाई सन् २०२२ सेप्टेम्बरमा घुस लिएको, सार्वजनिक पैसाको दुरूपयोग गरेको र अपराधी सिन्डिकेटसँग साँठगाँठ गरेको ठहर गर्दै इनर मंगोलियाको एक अदालतले मृत्युदण्डको सजाय सुनाएको थियो। इनर मंगोलियाको उच्च जनअदालतले गत अगस्टमा उनले सो सजायविरूद्ध गरेको पुनरावेदनमा अघिल्लो अदालतको सजायलाई सदर गरेको थियो। चीनको सर्वोच्च जनअदालतले सो सजायलाई भर्खरै सदर गरेपछि मंगलबार उनलाई सो सजाय पहिलो पटक दिने इनर मंगोलियाको अदालतले फैसला कार्यान्वयन गरेको हो।

चीनमा पार्टी अधिकारीहरूलाई विरलै मृत्युदण्ड दिइन्छ। मृत्युदण्डको फैसला सुनाएपछि कार्यान्वयन गर्नका लागि प्रायजसो दुई वर्षको समय दिइन्छ। पछि सो सजायलाई जन्म कैदमा परिणत गर्ने गरिन्छ।

तर उनले ज्यादै संघीन अपराध गरेको र धेरै ठूलो रकम हिनामिना गरेको भन्दै सर्वोच्च जनअदालतले उनलाई मृत्युदण्ड दिने फैसला गरेको थियो। चीनमा पछिल्लो समयमा शक्तिशाली पार्टी अधिकारी र जनरलहरूमाथि भ्रष्टाचारको छानबिन भइरहेको छ।

गत महिना मात्रै रक्षा मन्त्रालयले विज्ञप्ति निकाल्दै राष्ट्रपति सी चिनफिङले नेतृत्व गरेको शक्तिशाली केन्द्रीय सैन्य आयोगका जनरल मिआओ हुआमाथि नियम र अनुशासनको गम्भीर उल्लंघन गरेको आरोपमा छानबिन थालिएको खुलासा गरेको थियो। आयोगको राजनीतिक कार्य विभागका निर्देशक मिआओलाई अनुसन्धान सुरू भएपछि जिम्मेवारीबाट हटाइएको पनि मन्त्रालयले जनाएको थियो।

वरियता क्रममा रक्षामन्त्री दोङ जुनभन्दा वरिष्ठ मिआओमाथि कारबाही भएपछि चीनको रक्षा क्षेत्रमा हलचल ल्याएको थियो। उनीविरूद्ध कारबाही थालेको एक दिन मात्रै अघि बेलायती पत्रिका फाइनान्सियल टाइम्सले भूतपूर्व र हालका अमेरिकी अधिकारीको हवाला दिँदै रक्षामन्त्री दोङमाथि भ्रष्टाचारको अनुसन्धान सुरू भएको दाबी गरेको थियो। तर दोङलाई अझै पनि उनको पदबाट हटाइएको छैन र उनी अझै पनि सार्वजनिक कार्यक्रममा रक्षामन्त्रीका रूपमा भाग लिइरहेका छन्।

६९ वर्षीय मिआओ १४ वर्षको उमेरमै जनमुक्ति सेनामा भर्ति भएका थिए। सन् २०१५ मा उनी नौसेनाको एड्मिरलमा बढुवा हुँदा सो पदमा पुग्ने सबैभन्दा कम उमेरका सैन्य अधिकारी बनेका थिए। उनी २०१७ देखि केन्द्रीय सैन्य आयोगको राजनीतिक कार्य विभागका निर्देशक थिए।

रक्षामन्त्री दोङमाथि भ्रष्टाचारको अनुसन्धान थालेको चर्चा चलेको भोलिपल्टै शीर्ष जनरल मिआओमाथि पनि छानबिन थालिएपछि यसले चीनको रक्षा क्षेत्रमा तरंग ल्याएको थियो।

दोङ अघिका दुई रक्षामन्त्री पनि भ्रष्टाचारको छानबिनमा परेका थिए।

राष्ट्रपति सी चिनफिङले भ्रष्टाचार गरेको आरोपमा अक्टोबरमा सन् २०२३ मा ली शाङ्फुलाई हटाएर डिसेम्बरमा दोङलाई रक्षामन्त्री बनाएका थिए। लीलाई हटाएको कुरा सार्वजनिक हुनुभन्दा अघि उनी हप्तौंसम्म हराएका थिए।

लीभन्दा अघिका रक्षामन्त्री वेइ फेङ्गहीमाथि पनि पदबाट हटेपछि भ्रष्टाचारको अनुसन्धान गरिएको थियो।

गत वर्षको अन्त्यमा लीलाई हटाएको बेलामा नौ जना जनरलहरूमाथि पनि सीले कारबाही गरेका थिए। त्यतिबेला सेनाको रकेट फोर्सका प्रमुख रहेका लीभन्दा अघिका रक्षामन्त्री वेइसहित रकेट फोर्सका अरू वरिष्ठ सैन्य अधिकारी पनि कारबाहीमा परेका थिए।

आणविक हतियारसहित आधुनिक मिसाइलहरूबारे हेर्ने रकेट फोर्स चीनको सबैभन्दा धेरै बजेट हुने सैन्य निकायहरूमध्ये पर्छ। त्यहाँ व्याप्त भ्रष्टाचारले चीनको सैन्य क्षमतामाथि नै गम्भीर असर पार्न थालेपछि सीले रकेट फोर्सका वरिष्ठ अधिकारीलाई कारबाही थालेका थिए।

अमेरिकासँग युद्ध हुँदा प्रयोग गरिने कतिपय मिसाइलमा तरल इन्धनको साटो पानी राखेको र अरू पूर्वाधारमा पनि भ्रष्टाचारका कारण धेरै कमजोरी भेटिएपछि सीले कारबाही सुरू गरेको भनेर पश्चिमा मिडियाले लेखेका थिए।